Sanksionet dhe masat alternative për shkelësit e dhunshëm ekstremistë në Bosnje dhe Hercegovinë: vlerësimi i mundësive dhe sfidave

Pse të përdoren sanksione dhe masa alternative për shkelësit e dhunshëm ekstremistë (VEO)? Pse të krijohet shërbimi i provës për VEO-të në Bosnje dhe Hercegovinë? Si do të përfitonte regjimi i provës për të burgosurit, përfshirë VEO-të që i përkasin kategorive të cenueshme dhe femrat? Cilat parakushte duhet të plotësohen për të krijuar një shërbim prove? Cili është roli i sistemit të mirëqenies sociale të komunitetit lokal? Cilat janë përparësitë e një qasjeje holistike ndaj sanksioneve dhe masave të komunitetit? Këto dhe pyetje të tjera u diskutuan gjatë seminarit mbi sanksionet dhe masat e komunitetit për VEO-të në Bosnjë dhe Hercegovinë, i mbajtur më 19 nëntor 2024 në Jahorinë. Pas një vlerësimi themelor të kuadrit aktual legjislativ dhe institucional në lidhje me zbatimin e sanksioneve dhe masave alternative për VEO-të me theks tek gratë, përfaqësuesit e tri Ministrive të Drejtësisë në Bosnje dhe Hercegovinë, Ministria e Sigurisë së Bosnjë-Hercegovinës, Gjykata e Bosnjë-Hercegovinës, shërbimet lokale të kujdesit social dhe të shëndetit mendor, u njohën me gjetjet dhe rekomandimet e këtij vlerësimi, si dhe me standardet e Këshillit të Evropës dhe standardet e tjera ndërkombëtare dhe praktikat e mira të BE-së. Pjesëmarrësit ndanë gjithashtu njohuri mbi gjendjen aktuale dhe planet në lidhje me kornizën legjislative dhe institucionale dhe reflektuan mbi përvojën e tyre praktike duke punuar me të kthyerit nga zonat e konfliktit, në veçanti gratë, përkatësisht nga pikëpamja e gjyqësorit, sigurisë, ajo sociale, psikologjike dhe ndëshkuese. Më tej, ata diskutuan mundësitë e përdorimit të sanksioneve dhe masave alternative në lidhje me kategoritë vulnerabël, duke përfshirë gratë VEO, pasi të krijohet korniza ligjore dhe institucionale, dhe zgjeruan njohuritë e tyre se si funksionon sanksioni alternativ përmes punës në interes publik në Republika Srpska. Pjesëmarrësit ranë dakord se Bosnja dhe Hercegovina ka nevojë për një sistem prove për VEO-të, ndërkohë që korniza legjislative dhe rolet e institucioneve duhet të pasqyrojnë kontekstin lokal dhe përvojën e fituar në menaxhimin e të kthyerve nga zonat e konfliktit. Pjesëmarrësit nënvizuan se sistemi i shërbimit të provës për VEO-të në Bosnje dhe Hercegovinë është i një rëndësie të veçantë për riintegrimin dhe rehabilitimin dhe ekzekutimin e seksioneve kriminale, kur bëhet fjalë për kategoritë e cenueshme të të burgosurve, duke përfshirë gratë VEO. Për më tepër, ata theksuan rëndësinë kryesore të një qasjeje holistike ndaj mbështetjes së ofruar për gratë e kthyera dhe fëmijët e tyre, e cila tashmë ka rezultuar e suksesshme në disa raste në vend. Punëtoria u mbajt nën kujdesin e Projektit Rajonal “Rritja e bashkëpunimit në Ballkanin Perëndimor në menaxhimin e ekstremizmit të dhunshëm në burgje dhe parandalimi i radikalizimit të mëtejshëm pas lirimit”, dhe Programit të Instrumentit Horizontal III.